Reiszoeker

Reizen naar Thailand

Cultuur Thailand

De cultuurverschillen tussen Europeanen en Thai zijn zo groot dat je er een heel boek aan zou kunnen wijden. Hieronder zijn er een paar punten uitgepikt, die van direct en dagelijks belang zijn bij je omgang met de bewoners.

Hoofd en voeten: Iemands hoofd aanraken is erg onbeleefd, zelfs kinderen even een vriendelijk aaitje over de bol geven. Het hoofd geldt als de woonplaats van de ziel en is dus het 'hoogste' lichaamsdeel, dat dan ook het meest geëerbiedigd moet worden. Lang geleden moesten zelfs beulen zich bij hun slachtoffers verontschuldigen voor het 'aanraken' van hun hoofden. Uiteraard geldt dit taboe niet voor kappers, masseurs en oorartsen. Iemand wenken in Thailand doe je met de handpalm naar beneden en een snelle beweging van de vingers naar je toe. Wijs nooit met een vinger naar een persoon. Dat is een teken van gebrek aan eerbied voor de betrokken persoon en degradeert hem/haar tot een 'minderwaardig' mens. In het verleden wezen alleen heersers op die manier hun slaven aan, en dan was er meestal niet veel goeds te verwachten. In plaats van met de vinger te wijzen kun je beter iemand aanduiden met een kort hoofdknikje, dat getuigt van fijngevoeligheid en fatsoen. De voet gebruiken om iemand aan te wijzen is nog minderwaardiger dan het al zo beledigende wijzen met de vinger. De voeten zijn de tegenpool van het hoofd en worden voor onrein gehouden, omdat ze het gemakkelijkst met vuiligheid in aanraking komen.

Tempelbezoek: Bezoeken aan alle heiligdommen dient blootshoofds te gebeuren en op blote voeten. Als je om een pagode heen loopt, doe dat dan met de wijzers van de klok mee. Draag je je schoenen in de hand, dan houd je ze het best in de buitenste, de linkerhand, want schoenen gelden, net als voeten, als onrein en mogen daarom niet naar de heilige plaats wijzen. Ga je met je voeten in de richting van een boeddhabeeld of monnik zitten, dan maak je je schuldig aan een grove belediging. Foto's van een toerist voor een boeddhabeeld worden niet op prijs gesteld.

Aanwijzingen voor de omgang met monniken: Een monnik mag niet worden aangeraakt, vooral niet door vrouwen. Als een vrouw toch een monnik aanraakt, moet deze zich onderwerpen aan gecompliceerde reinigingsceremoniën (abatt). Wil je als vrouw iets overhandigen aan een monnik, doe dat dan via een man of door het neer te leggen. Ga als vrouw in het openbaar vervoer ook niet pal naast een monnik zitten, maar zorg dat er een man tussen zit. Het geldt als bijzonder onhoffelijk om monniken in de weg te lopen of voor zittende monniken te blijven staan. Niemand mag, uit respect, boven een monnik uitsteken en daarom moet je ook gaan zitten of minstens doen alsof je je klein maakt. Monniken mogen trouwens geen geld aannemen, wel voedsel of iets te drinken. Vanzelfsprekend zijn niet alle monniken recht in de leer.

Genieten: Sanuk, sabai, suay. Sanuk betekent 'plezier', sabai is 'gezellig' en suay is Thai voor 'mooi'. Belangrijke kenmerken van de Thaise levensfilosofie. Thai zijn plezierzoekers, die het beste van hun leven proberen te maken, maar dan wel hier en nu. Het leven behoort sanuk en sabai te zijn. Het 'mooi zijn' van de omgeving, van personen en dingen is van het hoogste belang. In Thailand is men als het ware verslaafd aan een ware schoonheidscultus, die overal tot uiting komt. Mensen willen netjes gekleed zijn, er verzorgd uit zien. Men wast zich meermalen per dag van top tot teen en wie zorg aan zichzelf besteedt, zal nooit twee opeenvolgende dagen dezelfde kleren dragen. Eten moet uitstekend smaken, want ook genieten van voedsel behoort tot sabai. Thai denken bijna voortdurend aan eten en de korte pauze tussen de talrijke maaltijden worden gebruikt voor de planning van volgende menu's. Voorwerpen voor dagelijks gebruik worden eerst gekeurd op hun schoonheid, en daarna pas op hun praktische gebruiksmogelijkheden. Bijna dagelijks zijn er in het land georganiseerde schoonheidswedstrijden. Gathoeys (transseksuelen of travestieten) worden meestal tolerant tegemoet getreden. Ze zijn immers suay. Alles en iedereen is acceptabel, als het maar mooi is.

Kleding: De Thai kleden zich graag formeel voor bepaalde gebeurtenissen. De Thai zijn, zoals gezegd, minnaars van schoonheid, die een medemens grotendeels op het uiterlijk beoordelen. Keurige kleding suggereert zorgeloze welvaart. Een ongewassen haardos, transpiratiegeur en (ongewassen) sjofele kleding maken het gezichtsverlies totaal. Een korte broek is in huiselijke kring en aan het strand geen probleem. Maar in het openbaar wordt het dragen van shorts als niet netjes gezien. Bij het bezoeken van tempels dienen met name vrouwen er voor te zorgen dat armen en benen bedekt zijn.

Omgangsvormen: Meningsverschillen tussen mensen worden zelden openlijk geuit. Je geduld verliezen, boos worden of een woordenwisseling in het openbaar betekenen namelijk 'gezichtsverlies'. Confrontaties worden het liefst uit de weg gegaan, om anderen niet in verlegenheid te brengen. Kritiek wordt direct als een persoonlijke belediging ervaren. Ook het uiten van positieve emoties als genegenheid, gebeuren subtieler dan wij gewend zijn. Het in het openbaar tonen van affectie (zoals zoenen) tussen verschillende geslachten wordt niet op prijs gesteld. Daarentegen lopen jongens met jongens en meisjes met meisjes vaak hand in hand, zonder enige bijbetekenis. Bij officiële of religieuze bijeenkomsten zitten vrouwen en mannen vaak apart.

Glimlachen: Thailand staat bekend als het 'Land van de glimlach'. De Thaise glimlach is in de eerste plaats bedoeld om het leven zonder problemen door te komen. Een (glim)lach kan vele betekenissen en functies hebben, al naar gelang situatie en sociale omstandigheden. Mensen lachen uit verlegenheid, onderdanigheid, boosheid, maar natuurlijk ook gewoon uit blijdschap of vriendelijkheid. Een glimlach wordt ook gebruikt waar wij 'sorry' of 'dank je' zouden zeggen. Vragen om een gunst aan privé-personen en ambtenaren hebben zeer veel kans van slagen, als ze vergezeld gaan van een vriendelijk lachje. Eigen fouten, misstappen of blunders worden dikwijls met een lachje verdoezeld, dat tegelijk een verontschuldiging is. Als Thai glimlachen bij een verschil van mening, dan is dit een poging om de andere partij vriendelijker te stemmen om zo een ernstig conflict te voorkomen. Een glimlach kan ook een weigering inhouden. Als een verzoek of vraag beantwoord wordt met een lachje zonder dat daarbij positief wordt gereageerd met een verklaring of belofte, dan betekent dit lachje "Sorry, dat kan niet", "Dat weet ik niet", enz. De glimlach is meer een masker voor verschillende emoties, maar wel prettig om te zien.

Afspraken: Wij komen uit een uiterst jachtige cultuur waar tijd geld is en afspraken punctueel dienen te worden nagekomen, omdat anders het schema van de rest van de dag in duigen valt. Thai hebben daar niet zo'n last van. Niet dat ze persé te laat komen, het kan ook zijn dat ze toch niets te doen hadden en een uur te vroeg komen. De Thai leven meer in het 'hier en nu', maken zich minder druk over de toekomst en hebben veel meer geduld.

Onderhandelen: Onderhandelen is een algemeen verschijnsel in Thailand. Je wordt verwacht te onderhandelen op de markt en in toeristenwinkels, in taxi's zonder meter, tuk-tuks (gemotoriseerde driewielige riksja's) en samlors (fietsriksja's). In songthaews (kleine pick-ups) en lokale bussen die vaste routes rijden hoef je niet te onderhandelen. Onderhandelen is overigens een sociale bezigheid en niet een zaak van leven of dood!

Bijgeloof: Behalve het geloven in geesten is er ook veel bijgeloof. Hier enkele van de 'do's and don'ts'. *De uitvoering van grote plannen, bijvoorbeeld verhuizingen of reizen moeten nooit op een woensdag worden begonnen. Zelfs haarknippen op deze dag zou ongeluk kunnen brengen. Daarom zijn vele kapperszaken op woensdag gesloten. Er zou toch niemand komen. *Zwangere vrouwen moeten nooit op de drempel van de deur gaan zitten. Dat zou een zware bevalling tot gevolg kunnen hebben. Om een lichte bevalling te waarborgen, moet de vrouw onder de buik van een olifant doorkruipen. Zwangere die met een grote keukenlepel eten, krijgen kinderen met grote, lelijke monden. *Tijdens een maaltijd in de huiselijke kring mag nooit opgemerkt worden dat het eten goed smaakt. Dat zou gehoord kunnen worden door geesten, die dan buikpijn zouden opwekken. Kleine kinderen mogen om dezelfde reden nooit mooi genoemd worden, maar moeten altijd met 'lelijk' worden betiteld, opdat de geesten het kind niet zullen opmerken en het uit jaloezie eventueel zouden pijnigen. *Overledenen krijgen een munt in de mond gelegd, opdat zij tijdens hun zielsverhuizing niet geheel platzak zijn. Nadat het lichaam is verbrand proberen de begrafenisgangers de munt te vinden, aangezien deze veel geluk zal brengen. *In huis mag men niet fluiten, aangezien daarmee de boze geesten worden aangelokt.

Het koningshuis: Buitenlanders zullen maar moeilijk kunnen begrijpen hoever de eerbied van het Thaise volk voor de koninklijke familie reikt, aangezien een dergelijke relatie in geen enkel ander land ter wereld te vinden is. De inmiddels overleden vorst, zijne majesteit Bhumibol Adulyadej, Rama IX, besteeg de troon in 1946, en was daarmee de langst regerende vorst van de Chakri-dynastie. Koning Bhumibol (uitspr: Phumíphon) en koningin Sirikit zijn een symbool van wijsheid, goedheid en liefde voor het volk. De burgers geven de koning een grote persoonlijke loyaliteit, deels vanwege de traditie, maar ook vanwege diens positieve inzet voor de Thaise samenleving. In hotels, restaurants, bussen, tuk-tuks en openbare gebouwen hangen vele portretten van het koningspaar. Veel Thai zien hun koning als een soort halfgod. Negatief commentaar op de koninklijke familie is zowel een sociaal als legaal taboe. De huidige koning Rama X (Maha Vajiralongkorn) is minder populair bij de Thaise bevolking.

Drugs: Laat je niet verleiden om het eens te proberen. Op een jungletocht in het noorden van het land word je wellicht een pijpje opium aangeboden en dat lijkt onschuldig. Toch niet doen! Je bent in overtreding. Er zijn gevallen bekend dat drugs in de tas van toeristen werden gestopt en dat daarna de politie gewaarschuwd werd. Je hebt dan geen goed verhaal. De straffen in Thailand op het bezit van drugs zijn zeer hoog.

Algemeen: Besef voortdurend dat je als gast in een land verblijft waar men nu eenmaal andere omgangsvormen kent. Dat is niet afwijkend, jij gedraagt je afwijkend.