Reiszoeker

Reizen naar Albanië

Cultuur Albanië

Uiteraard zijn er cultuurverschillen tussen Nederlanders en Belgen enerzijds en Albanezen anderzijds. Hieronder zijn er een paar punten uitgepikt.

Geduld: Een belangrijke eigenschap die je in Albanië moet hebben is geduld. Het Albanese woord is durim. De tijd tikt in Albanië anders. Een afspraak op een vaste tijd kent men niet. Als je het toch doet, moet je er niet van staan te kijken dat de ander veel later komt. Maak je dan vooral niet druk, want zo gaat het leven hier.

Begroetingen: Albanezen schudden elkaar veelvuldig de hand en doen dat ook graag met buitenlanders. Bovendien vragen ze je het hemd van het lijf, ook naar onderwerpen die wij liever voor onszelf houden (zoals het inkomen dat je verdient).

Ja en nee: Als buitenlandse bezoeker is het soms lastig te beoordelen of een Albanees nu ja of nee bedoelt. Dat komt omdat de mensen bepaalde bewegingen met het hoofd maken, wenkbrauwen optrekken en ook nog eens zachtjes klikken met de tong.

Gewoonterecht en bloedwraak: In het noorden van Albanië geldt nog het gewoonterecht, de Kanun. Een gegeven woord, besa, kun je niet meer terugnemen. Daarnaast hecht men bijzonder aan de persoonlijke eer. Albanezen zijn zeer gevoelig voor bepaalde woorden die beledigend bedoeld kunnen zijn. Alleen wraak of zelfs bloedwraak kan de persoonlijke eer herstellen. In het bergland van Puke zijn er families die bloedwraak op elkaar gezworen hebben. Buitenlanders zijn overigens uitgesloten van bloedwraak.

Mannen en vrouwen: Volgens de Kanun zijn alle mensen gelijk en moet iedereen gerespecteerd worden. Wel hebben vrouwen minder rechten dan mannen. Zo hebben sommige mannen in bepaalde regio’s er moeite mee dat vrouwen zich zelfstandig gedragen door bijvoorbeeld auto te rijden. Ze laten hun afkeuring blijken door te gaan inhalen of toeteren.

Huwelijk: Het familieverband is heilig. Oude mensen worden gerespecteerd en blijven vaak tot hun dood bij de kinderen. Zonen en dochters blijven bij hun familie wonen tot ze trouwen. Meisjes trouwen het liefst al zeer vroeg, vanaf hun vijftiende. Samenleven zonder getrouwd te zijn kan niet. In landelijke gebieden zijn sommige huwelijken clan-gestuurd. Bruiloften zijn vaak grote feesten waarvoor een paar honderd mensen worden uitgenodigd. Een vrouw stijgt in de achting als ze zonen heeft gebaard. Scheidingen komen in Albanië weinig voor.

Overlijden: Ook van een begrafenis wordt veel werk gemaakt. Er wordt hoorbaar getreurd. Veertig dagen na de dood van de overledene komen familieleden en vrienden opnieuw bijeen om herinneringen te delen aan de gestorvene, er is dan een overvloedige maaltijd. Als Albanezen gestorven zijn bij een auto-ongeluk, worden er vaak monumentjes in de berm van de weg gemaakt met een foto van de verongelukte. Er worden bloemen en plantjes neergezet.

Een huis bouwen: Bij de bouw van een nieuw huis hangen veel Albanezen uit bijgeloof een knuffel aan dat huis. Men gelooft dat de knuffel hen en het gebouw beschermd tegen het boze oog. De knuffel blijft gewoon hangen als het huis klaar is, tot hij helemaal is vergaan. Heel veel huizen in Albanië zijn overigens niet af. Als huizen nog niet klaar zijn, maar wel al deels bewoonbaar, trekken er soms toch al mensen in. Men gaat verder met de bouw als er weer budget en animo voor is. En anders… blijft het onaf.

Ontwikkeling en solidariteit: In Tirana zie je de ontwikkeling naar een moderne maatschappij. Weinig of geen hoofddoekjes en de meisjes en jongens zijn modern gekleed. Er is grote solidariteit met de Albanezen buiten het land. Tijdens de Kosovo-crisis werden meer dan 700.000 vluchtelingen opgenomen. In de Tweede Wereldoorlog is geen enkele jood aan de Duitsers uitgeleverd. De Albanezen staan als volk bekend om hun moed, daadkracht en bereidheid risico’s te nemen.

Traditioneel en cultuurhistorisch erfgoed: Ondanks eeuwenlange onderdrukkingen is Albanië er in geslaagd zijn eigenheid te behouden. Dit resulteert in een schat aan traditioneel en cultuurhistorisch erfgoed. De rijke cultuur is te bewonderen in tal van musea, een aanrader voor de in cultuur en geschiedenis geïnteresseerde reiziger. Nog steeds zijn er jaarlijkse folklore-evenementen waar traditionele kleding, muziek en dans uit verschillende streken te bewonderen zijn. Wil je op zoek naar traditionele souvenirs? Denk dan aan prachtige handgeweven tapijten, geborduurde kleding, houtsnijwerk, aardewerk of goud- en zilverwerk. Vaak wordt gebruik gemaakt van (oeroude) symbolen zoals de (tweekoppige) adelaar, het nationaal symbool van Albanië

Albanese vlag: Sinds het begin van de 18de eeuw noemen Albanezen hun land Shqipëria. Het woord Shqiponja betekent in het Albanees ‘adelaar’ en de naam Shqipëria betekent ‘land van de adelaar’. Op de Albanese vlag wordt een tweekoppige adelaar zwart afgebeeld in een verder volledig rood veld.

Algemeen: Besef voortdurend dat je als gast in een land verblijft waar men nu eenmaal andere omgangsvormen kent. Dat is niet afwijkend, jij gedraagt je afwijkend.