Cultuur Panama
De cultuurverschillen tussen Europeanen en inwoners van Centraal-Amerika zijn zo groot dat je er een heel boek aan zou kunnen wijden. Hieronder zijn er een paar punten uitgepikt, die van direct en dagelijks belang zijn bij je omgang met de bewoners.
Beleefdheid: Dit is een erg belangrijk punt bij de interacties in geheel Centraal-Amerika. In Panama geven zowel mannen als vrouwen elkaar bij de eerste kennismaking alleen een hand. Als je wordt voorgesteld dan geven vrouwen elkaar één zoen (links) en mannen drukken vriendelijk elkaars hand. Goede vrienden of familieleden geven elkaar ook één zoen (de vrouwen onderling en mannen/vrouwen onderling). Mannelijke familieleden geven elkaar alleen een hand, vaak begeleid met een omarming, een abrazo.
Als je iemand aanspreekt, ook in situaties in een winkel of bus, begin dan je gesprek met een groet. Een eenvoudig buenos días of buenas tardes, vergezeld van een glimlach, doet wonderen. Je begroeting wordt beantwoord met een gelijke begroeting van de tegenpartij. Daarna begint het eigenlijke gesprek pas. Als je een gemeenschappelijke ruimte binnenkomt, zoals een restaurant of wachtkamer, is het ook beleefd een algemene groet te geven aan iedereen in de ruimte. Een simpele buenos días of buenas tardes voldoet ook hier.
Machogedrag: Hoewel vrouwen steeds vaker belangrijke posities in de politiek en het bedrijfsleven innemen, is de Latijns-Amerikaanse machismo cultuur nog sterk aanwezig tegenwoordig. De mythe die mannen typeert als sterk en vrouwen als fragiel en afhankelijk is nadrukkelijk aanwezig. Een machohouding en mannelijke trots worden vaak tentoongespreid als een lokale man aandacht van een vrouw probeert op te eisen, vooral in de vorm van fluiten. Vooral alleenreizende vrouwen krijgen vaak volop (ongewenste) aandacht. Als je hiervan niet gediend bent, is het het beste dit eenvoudig te negeren. Je kunt deze problemen minimaliseren door je conservatief te kleden. Het dragen van een trouwring kan ook helpen. Mijd duistere plaatsen en eenzame stranden als je alleen bent. Uiteraard zijn er ook voldoende 'gewone' mannen hier.
Kleding: Zorg dat je er verzorgd en schoon uitziet, voor de bevolking van Centraal-Amerika is dit belangrijk. Zelfs arme mensen doen hun best er verzorgd uit te zien. Aangezien je het geld hebt om helemaal vanuit Europa naar Centraal-Amerika te komen, móet je in de ogen van de lokale bevolking wel rijk zijn. Je wint respect als je je netjes kleedt. Dit betekent natuurlijk niet dat je in je duurste Armani outfit over de straten moet gaan. Juwelen en dure (nep)sieraden kun je beter thuis laten. Kleed je niet tè bloot, niet iedereen is hier van gediend. Shorts zijn, zowel voor mannen als vrouwen, wel geschikt op de stranden en in enkele kustplaatsen. Zwemkleding moet alleen gedragen worden bij zwembaden en op de stranden. Veel lokale vrouwen zwemmen met een T-shirt over hun zwemkleding (dit vaak om wat minder mannelijke aandacht te krijgen). Kleed je ook netjes als je kerken bezoekt, dit uit respect voor de lokale bevolking en haar cultuur.
Inkopen: Traditionele Panamese kunstnijverheid is het goedkoopst op kunstmarktjes. In Panama City is de markt in Balbao een hele goede en die van Panama Viejo is ook een aanrader. Hét artikel bij uitstek is de mola, een ingewikkeld werkstukje van textiel vervaardigd door de Kuna. Molas zijn, behalve op deze markten, ook te koop bij verkopers bij de muur langs de zee in Casco Viejo. Behalve molas kun je bewerkte steennoten kopen, dieren gemaakt van kokosnoot en mandjes gemaakt van geweven palmvezels. In El Valle is een kleiner kunstmarktje met veel zeepstenen beeldjes. In Panama bevindt zich de grootste vrijhandelszone ter wereld, de Colon Free Trade Zone. Daarnaast zijn er verschillende grote winkelcentra (Amerikaanse stijl), zoals Multicentro, Albrook Mall en Multiplaza Pacific. De prijzen variëren van winkelcentrum tot winkelcentrum Albrook is vrij goedkoop, Multiplaza heeft designboetiekjes met kleding aan de prijzige kant. In het algemeen is Panama een goed land om kleding, cosmetica en consumentenelektronica aan te schaffen.
Afdingen: Afdingen is in Panama alleen gebruikelijk bij het kopen van souvenirs of kunstobjecten. Etenswaren hebben op de markt en in winkels gewoon een vaste prijs.
Feestdagen: Omdat Panama een overwegend christelijk land is, worden de christelijke feesten als Kerstmis, Driekoningen (6 januari) en Pasen uiteraard alom gevierd. Panama heeft sowieso veel religieuze feesten en is rijk aan folklore en volkstradities.
De nationale feestdagen in Panama zijn o.a.: 1 januari (Nieuwjaarsdag); 9 januari (Martelaarsdag); 15 augustus (de Stichting van Oud-Panama); Allerzielen (2 november); 3 november (Onafhankelijkheid van Colombia in 1903); 28 november (Onafhankelijkheid van Spanje in 1821); 8 december (Moederdag). Carnaval en de Semana Santa worden ook uitgebreid gevierd in Panama. Het Carnaval van Las Tablas, ieder jaar in het weekend vóór Aswoensdag trekt massa's mensen.
Muziek: Salsa (een mix van volksmuziek, r&b, rock en jazz) is dé Panamese specialiteit. De bekendste performer is Ruben Blades. Salsamuziek is in het grootste deel van het land op iedere plek te horen. In Bocas del Toro aan de Caribische kust hoor je ook reggae met Spaanse teksten. De Calle Uruguay in Panama City is dé plek als je wilt dansen of iets wilt gaan drinken.
Algemeen: Besef voortdurend dat je als gast in een land verblijft waar men nu eenmaal andere omgangsvormen kent. Dat is niet afwijkend, jij gedraagt je afwijkend.