Cultuur Egypte
Egyptenaren zijn erg gastvrij, ook tegen vreemden. Mocht je bij iemand thuis uitgenodigd worden, trek dan je schoenen uit voordat je het huis binnentreedt. Voorkom het tonen van de schoenzolen; dit wordt als uiterst respectloos ervaren. Het is beleefd om je gastheer een cadeautje (gebak, snoepjes of bloemen) te geven en denk eraan om niet met je linkerhand te eten, die wordt immers gebruikt om het achterwerk te reinigen.
Voor Egyptische normen is het erg onbeleefd om meteen ter zake te komen. Of het nu gaat om de aankoop in een winkel, een zakenbezoek of andere contacten, neem rustig de tijd om een praatje te maken, naar familieleven te informeren en een kopje koffie of thee te drinken. De Egyptenaar neemt voor alles de tijd en scheidt veel minder het zakelijke van zijn privé-leven.
De islam maakt een belangrijk onderscheid tussen dat wat ‘hallal’ is, in overeenstemming met de koran, en dat wat ‘haram’ is, datgene dat tegen de letter of de geest van de koran indruist. In eerste instantie worden deze begrippen gebruikt bij eten en drinken. Alcohol en varkensvlees zijn haram en mogen dus niet genuttigd worden door moslims. Het begrip kent echter ook een ruimere betekenis. Het leven in het Midden-Oosten wordt meer dan in het Westen bepaald door de mate van respect dat hij koestert. Ouderdom levert respect op, evenals het bekleden van een functie bijvoorbeeld leraar zijn of moslim zijn en een vroom leven leiden. Ook een westerse toerist, die doorgaans geen moslim is, kan door zich goed te gedragen een basis voor respect creëren en zal ook als zodanig worden behandeld. Maar vertoont deze uitgesproken haram gedrag, dan is de kans dat deze slecht behandeld wordt, afgezet of zelfs bestolen wordt, aanzienlijk groter. Dit geldt bijvoorbeeld voor een vrouw die zich al te bloot vertoont, een dronkelap of iemand die openlijk voor zijn homoseksualiteit uitkomt.
Mocht je een moskee willen bezoeken, bedek dan wel je armen en benen en en vrouwen dienen bovendien het haar te bedekken. Schoenen laat je bij de ingang staan. Voor vrouwen is vaak slechts een deel van de moskee toegankelijk. Mannen in korte broek lopen het risico niet in de moskee toegelaten te worden, omslagdoek of niet. Vrijdag is de islamitische zondag. Tijdens het vrijdagmiddaggebed mogen niet-moslims vaak niet in de moskee komen. Leid een moslim niet van zijn gebed af door voor hem langs te lopen bijvoorbeeld. Zijn verbinding met Mekka wordt dan doorbroken en zijn gebed ongeldig.
Terwijl mannen elkaar openlijk kunnen kussen of vasthouden op straat, is lichamelijk contact tussen mannen en vrouwen niet gepast in het openbaar en al helemaal niet in de buurt van een moskee. Egyptenaren zullen dus nooit een vrouw omhelzen als begroeting en al helemaal niet op de wang kussen.
Alcoholgebruik is voor de islam verboden, maar wordt door het islamitische gedeelte van de bevolking gedoogd. Egyptenaren stellen het erg op prijs als er discreet wordt gedronken.
Soms heeft een winkelier geen of niet genoeg wisselgeld. Je krijgt dan een snoepje of andere kleinigheid om het verlies te compenseren.
Egyptenaren houden van een relaxed ritme en proberen zoveel mogelijk stress te vermijden. Een veelgehoord antwoord is dan ook ‘Insha Allah’; als Allah het wil.
Van reizigers wordt verwacht dat ze zich gepast kleden. Kleding moet de schouders bedekken en rokken of broeken moeten tot de knie komen. Topless zonnen op het strand bij Hurghada kan echt niet.
De welgestelde klasse in de grote steden geeft de voorkeur aan westerse kleding. In de lagere klassen dragen mannen meestal westerse kleding, maar vrouwen kiezen vaker voor de traditionele dracht. De traditionele kleding voor mannen bestaat uit de galabia, een wijd flanellen of katoenen hemd dat afhangt tot op de voeten. Sommigen dragen er de abaya, een lange wijde mantel overheen en om hun hoofd een emma (tulband).
Vrouwen zijn vaak in het zwart gekleed, zij dragen een wijde mantel en een grote omslagdoek. Deze omslagdoek is vaak meters lang en wordt om het lichaam en over het hoofd gewikkeld. Op het voorhoofd dragen veel vrouwen een snoertje van gele, groene of rode kralen. Ook zijn er veel vrouwen die felgekleurde katoenen jurken dragen met een zwarte doek of mantel eroverheen. De populariteit van de sluier is de laatste jaren toegenomen. Ze variëren van modieus vastgespelde doekjes tot een zwarte doek die alleen de ogen vrijlaat.
Het getuigt van respect om bij de keuze van je kleding rekening te houden met het feit dat je in een overwegend islamitisch land reist. Overal in het Midden-Oosten zijn strakke kleding en blote schouders en kuiten voor vrouwen taboe. Vrouwen die zich in de ogen van Egyptenaren te bloot kleden, lopen het risico dat ze lastiggevallen worden. Ze vatten het op als provocerend of uitdagend gedrag. Vrouwen die zich discreet kleden kunnen in Egypte doorgaans redelijk relaxed reizen. Maar als vrouw kun je zeker op het platteland beter niet naar een koffiehuis gaan of naar andere plaatsen waar alleen mannen komen. Probeer direct oogcontact te vermijden, want dit wordt al snel als een uitnodiging opgevat. In het algemeen heb je als vrouw minder problemen als je een bepaald zelfvertrouwen uitstraalt. Mocht je toch worden lastiggevallen dan kun je het proberen te negeren of je laat duidelijk merken dat je hier niet van gediend bent. Woorden als aib (schande!) of haraam (schaam je!, schande!) kunnen hierbij van nut zijn.
Koffiehuizen zijn ontmoetingsplaatsen voor mannen en zijn in principe niet bedoeld voor vrouwen, al worden westerse vrouwen er soms getolereerd. Je kunt ze vergelijken met onze bruine kroeg, maar dan zonder alcohol. Je hoort er het laatste nieuws, vindt er personeel, speelt er domino of een potje kaarten. Dat alles gaat gepaard met een kopje sterke koffie en veel kabaal. De koffiehuizen, ‘qahwa’, stammen uit de zestiende eeuw, toen de koffie en tabak via Arabische landen en Perzië hun intrede deden. Qahwa betekent letterlijk koffie.
Een andere favoriete bezigheid in een koffiehuis is het roken van een shisha, waterpijp. Een shisha rook je niet zomaar even tussendoor zoals je een sigaret rookt. Alleen al het aansteken ervan vraagt de nodige tijd. De hoeveelheid water en tabak moeten goed op elkaar afgestemd zijn en de gloeiende kooltjes worden regelmatig verschoven. Het is gebruikelijk om een shisha te delen. Iedereen die rookt, krijgt een eigen mondstuk om op de pijp te klikken. Bij het doorgeven van de pijp wordt de slang dubbelgevouwen en het mondstuk naar beneden gericht. Een omhooggerichte pijp is schunnig, vooral in gemengd gezelschap. In restaurants wordt een waterpijp ook als toetje aangeboden. Soms roken ook vrouwen mee, maar wel zo discreet mogelijk. In Egypte is waterpijp roken eigenlijk een mannenaangelegenheid, dit in tegenstelling tot Syrië en Libanon waar ook vrouwen waterpijp roken. Tot voor kort was het roken van een shisha een aangelegenheid voor oude mannen, tegenwoordig is het weer helemaal in bij jongeren. Ook meisjes zie je tegenwoordig wel eens roken vooral in de trendy cafés in de westelijke buitenwijken van Cairo.